Voor Susan de Kruiff betekent haar aanstaande verjaardag niet alleen het afsluiten van een periode, maar juist ook de start van een nieuw tijdperk. Tijd voor een feestje, maar ook voor een terugblik. Het was voor Susan en haar echtgenote Astrid een heftig jaar, zeker te midden van het onwezenlijke coronatijdperk. Een tijdvak voltooien heeft ook iets moois, want je kunt ‘wat was’ koesteren en van je herinneringen en mooie momenten genieten. Het geeft ook een voldaan gevoel om iets met tevredenheid te kunnen afsluiten, terwijl je uitkijkt naar de toekomst.
Sinds het behalen van haar diploma Fotografische Vormgeving aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten Den Haag, is Susan druk doende geweest met fotografie, kunstonderwijs en zeker ook met kunstprojecten. Inmiddels heeft ze een schatkamer aan werk, dat het zeker verdient om (weer) gezien te worden. Alle reden om een retrospectieve tentoonstelling bij Pulchri Studio te organiseren. Eigenlijk onbedoeld een oeuvre-tentoonstelling, maar zeker ook een tijdslijn, waar we Susan goed door leren kennen. Bijgaand een foto van het afstuderen in 1999 (Heures Claires) en een recente foto uit 2019 (Station Mazzo). Twintig jaar fotografie. Heel toepasselijk heet de tentoonstelling dan ook TOT NU TOE // UNTIL NOW.
Het afstudeerproject van Susan was een installatie waar ze meteen succes mee had. Ze slaagde niet alleen, maar ze werd ook genomineerd voor de Zuid-Hollandse Vormgeversprijs. De installatie werd behalve bij de KABK ook opgebouwd in het Stedelijk Museum Schiedam.
Voor Susan moet een foto een beleving zijn, een beweging die even stil gezet is. De foto moet ook zodanig van compositie zijn dat je er iets mee kunt, ook in een andere omgeving. Het moet ruimte bieden aan de fantasie van de kijker. Susan fotografeert doorgaans geen mensen, maar des te liever de sporen die mensen achterlaten.
Ze kan zich nog herinneren dat, in de periode dat haar vader overleed, ze op een pleintje in een Italiaans dorpje zat. Er was een marktje en de mensen zaten op een terrasje zoals zij, of kwamen voor de markt. Haar gedachten zonken weg en ze realiseerde zich dat zij en al die mensen later op de dag weg zouden zijn. Sterker nog, dat er een moment zou komen dat zij en al die mensen er helemaal niet meer zouden zijn. Wat blijft is dat plein. Misschien met wat meer slijtageplekken, hier en daar een reparatie of aanpassing, maar toch datzelfde eeuwenoude plein. Die fascinerende gedachten probeert Susan dan weer vast te leggen als ze op een rustig moment terugkeert naar het plein, waar ooit handel werd gedreven en van een espresso werd genoten door andere mensen, andere generaties.
Als ze het zo vertelt dan zie ik het beeld al helemaal voor me en kan ik me de passie voorstellen om deze beelden vast te leggen. Het herinnert aan het gezegde ‘Als de muren eens konden praten’.
Susan voelt zich bijzonder aangetrokken tot de ‘Urban Explorers’, fotografen en observeerders van verlaten en veelal in versukkeling geraakte locaties. In een verlaten dorp of gebouw zie je pas de schoonheid van het verval, wanneer het kleinste stukje loszittend behang met een streepje licht betekenis krijgt.
Zo is Susan in een verlaten psychiatrisch ziekenhuis geweest. Lopend door de eindeloze gangen en troosteloze ruimtes kwam ze in een isoleercel. Een ruimte zonder ramen. Toen ze door haar knieën zakte viel haar oog op de lange plinten net boven de grond. In combinatie met de verweerde muren met een loszittend stukje behang, deed de lijn van de plint haar denken aan een horizon. Een horizon die de patiënt destijds niet meer kon zien door een raam, maar wellicht verbeeld zag onder aan de muur. Susan fotografeert zodanig dat iedereen herkent wat het is, maar zelf zijn of haar fantasie erop los kan laten hoe het te interpreteren.
Ze houdt van symmetrie en gaat meer voor de sfeer, dan voor perfectie. Zo heeft ze een fotoreportage gemaakt van Amelisweerd. Een van de foto’s gaf zo goed de sfeer weer, dat Susan koos voor wollige textuur in plaats van optimale scherpte. Sfeer gaat boven alles. Als de foto’s eenmaal genomen zijn gaat Susan ook niet achter de computer zitten om de foto mooier te maken dan die al is. Zoals ze zelf zegt: of de foto is ‘m, of het is ‘m niet.
Genieten van de schoonheid van het verval is als een ode aan objecten, licht en ruimtes die getuigen zijn geweest van zoveel meer dan de mens kan bevatten.
De tentoonstelling TOT NU TOE // UNTIL NOW wordt van 31 oktober 2020 tot en met 23 november 2020 gehouden in de Klinkenberg galerie 1&2.
Michael Toorop