De financiële wereld kijkt met argusogen naar de handelsoorlog in wording tussen de Verenigde Staten en China. Het is niet geheel onbegrijpelijk dat President Trump probeert iets aan het handelstekort van de VS te doen. In 2017 was het tekort maar liefst $ 568,4 miljard, waarvan alleen al $ 375,2 miljard met China. Amerika koopt dus voor $ 375 miljard meer van China, dan China van de VS. Daarnaast beschuldigt de Amerikaanse President de Chinezen ook van het ongeoorloofd kopiëren van Amerikaans intellectuele eigendommen (schade wordt door de VS geschat op tussen de $ 225 miljard en $ 600 miljard per jaar). Waar de Amerikaanse President geen rekening mee houdt is dat niet alle export van China naar de VS alleen maar in China geproduceerde goederen zijn. Soms worden onderdelen buiten China (zelfs in de VS) geproduceerd en slechts in China geassembleerd. Een handelsoorlog treft dan niet alleen China, maar rimpelt veel verder.
Het invoeren van handelsbarrières en importheffingen heeft vaak het tegenovergestelde effect. Toen de VS en de rest van de wereld in de jaren 30 door een economische depressie gingen, heeft het Congres destijds op honderden producten de invoerheffingen verhoogd. De intentie was om de binnenlandse industrie te beschermen, maar het tegenovergestelde werd bereikt.
Zodra een land de invoer gaat frustreren met hetzij tarieven hetzij met andere maatregelen (keuringen, administratieve maatregelen etc.), wordt dat altijd beantwoord met gelijke munt. Na de importheffingen op Chinees staal en aluminium, kwam China met een lijst van 120 Amerikaanse producten waar hogere heffingen voor zullen gelden. Trump dreigde daarop met nog eens $ 50 miljard aan Chinese importen te zullen gaan treffen en de Chinezen deden hetzelfde. President Trump heeft wel gelijk als hij zegt dat als je al een tekort hebt van ruim $ 500 miljard, de andere landen meer zullen lijden dan de VS. Echter, de VS zal ook niet winnen. Bovendien kan China op meerdere manieren terugslaan. Zij bezitten nog vele honderden miljarden aan Amerikaanse staatsobligaties. Men zou kunnen overwegen om een belangrijk deel op de markt te brengen. Dan zou de Amerikaanse rente gaan stijgen de dollarkoers dalen.
De eerste consequentie van een handelsoorlog zal inflatie zijn. Onmisbare producten worden fors duurder en producten die vervangen kunnen worden door Amerikaanse alternatieven waren per definitie al duurder. Vervolgens gaat de rente stijgen en de economische groei neemt af of slaat zelfs om in een krimp.
In haar streven om Amerika op de eerste plaatst te zetten wil de regering Trump af van allerlei handelsakkoorden. Zo trok men de VS terug uit de Trans-Pacific Partnership. Elf Aziatische landen en de VS hadden in beginsel een deal over het stimuleren van de onderling handel en ook om een tegenwicht te vormen tegen de snel groeiende Chinese invloed en economische macht. Nu de VS zich terug heeft getrokken is China de lachende derde.
Er verschijnen in de Amerikaanse pers regelmatig verhalen over verschillende takken van industrie die lijden onder het feit dat de VS terugtrekkende bewegingen maakt. De VS kan zich wel terug trekken, maar dat betekent niet dat de andere landen stil blijven zitten. Zij zullen blijven zoeken naar nieuwe wegen om de handel uit te breiden, ook al gaat dit ten koste van Amerika.
Ook Trump zijn intenties met NAFTA (vrijhandelsakkoord tussen Canada, Mexico en de VS) werpen haar schaduw vooruit. Trump heeft gelijk dat Canada en Mexico op papier meer te verliezen hebben dan de VS, maar vraag niet naar de prijs die daar voor betaald moet worden. Hele takken van industrie zullen imploderen als NAFTA wordt opgezegd.
Een mooi voorbeeld zijn de invoerheffingen op zonnepanelen. Deze zijn drastisch verhoogd om de Amerikaanse zonnepanelenindustrie te beschermen. In deze industrie werken slechts een handje vol mensen. Door de invoerheffingen zijn de zonnepanelen erg duur geworden en is de vraag naar zonnepanelen ingestort. Het gevolg is een golf van ontslagen bij de installateurs. Dit aantal is vele malen groter dan het aantal mensen dat werkt in de productie. Dus per saldo gaan de VS erop achteruit.
Strafinvoerheffingen voor de Canadese vliegtuigbouwer Bombardier hebben er voor gezorgd dat deze in het armen is gedreven van het Europese Airbus ten koste van het Amerikaanse Boeing.
Eerste studies verwachten dat er in de Amerikaanse staalindustrie ruim 33.000 banen bij kunnen komen als gevolg van de Trump maatregelen, maar dat er in de totale economie 179.000 banen verloren zullen gaan. We hoeven niet ver terug te kijken om te zien wat dit experiment voor gevolgen heeft. Ook President George W. Bush heeft in 2002 de importheffingen op staal fors opgeschroefd. Ook toen kostte het veel meer banen en geld dan het opgeleverd heeft. Na 18 maanden moest de regering Bush de maatregelen terugdraaien.
Doelstelling van President Trump is om het handelstekort met minimaal $ 100 miljard te reduceren. De ervaring leert dat dit alleen bereikt kan worden door de recessie.
Michael Toorop