Inleiding
Het zal in de geschiedenis zelden of nooit zijn voorgekomen dat een economische groei zo abrupt en ingrijpend werd omgebogen in een recessie. Een derde van de wereldbevolking zit nu in een lockdown en dat heeft ingrijpende gevolgen voor de productie en consumptie, voor de gehele economie.
Zeker op de korte termijn heeft dit ongekende repercussies. Maar wat de schade op de lange termijn zal zijn hangt van het verloop van de ziekte af en van de beleidsmakers. Hebben we de bodem gezien of was het slechts een pauze?
De economie
De economische ramingen worden bijna dagelijks bijgesteld. De laatste schattingen[1] zijn:
| Regio of land | BNP[2] 2020 |
| China | 3,0% |
| Euro landen | -9,0% |
| Japan | -2,1% |
| USA | -3,8% |
De recessie, die onvermijdelijk is, lijkt erger te worden dan die na de financiële crisis in 2008/2009 en ook erger dan die van begin 1980. De verwachtingen zijn dat de economische activiteit in China in het eerste kwartaal is gedaald met 42% en in het tweede kwartaal in de USA met mogelijk 24%. Dat zijn percentages die het veelvoud zijn van die van de grootste economische krimp sinds de WO II.
Steun
Wereldwijd hebben overheden en centrale banken geld in de vorm van steunmaatregelen, opkoopprogramma’s etc. toegezegd. Alles bij elkaar hebben we het over meer dan € 5.000 miljard. Deze berg geld in combinatie (bijna) negatieve heeft een wezenlijke impact. De reacties van de overheden en centrale banken waren dit maal aanzienlijk sneller dan bij vorige crises[3].
Sommige economen[4] verwachten dat zodra de beperkende maatregelen worden opgeheven het herstel ook indrukwekkend zal zijn. Het duurt volgens hen misschien dan nog wel een jaar voordat we weer in de buurt komen van de stand van de economie van voor de coronacrisis, maar de perceptie is dat het herstel veel sneller zal gaan dan na de crisis van 2008/2009.
Banken
De banken zijn over het algemeen financieel in een beter conditie dan in 2008. In de afgelopen tien jaar zijn de buffers ruim verdubbeld. Toch leden de koersen van de banken gevoelige klappen in de afgelopen weken. Een van de redenen is de vrees dat een groeiend aantal bedrijven hun krediet wellicht niet kan terugbetalen. Niet zo’n vreemd idee aangezien de wereld langzaam tot stilstand komt en hele sectoren zoals de horeca en de toerisme-industrie hun deuren wekenlang moeten sluiten. Elk nieuw overheidsbesluit draagt ertoe bij dat de beleggers denken dat die banken het nog moeilijk gaan krijgen vanwege al het bedrijfskrediet dat ze verstrekt hebben. De angst voor het afschrijven van kredieten drijven de koersen omlaag. Wat helpt is dat inmiddels de overheid heeft aangekondigd garant te staan voor nieuwe bedrijfsleningen. Door hun gezonde buffers en het Europese toezicht staan in ieder geval de Nederlandse banken niet zo snel onder water.
Kopen of wachten
De ene beurswijsheid zegt dat je nooit moet proberen een vallend mes te vangen en de andere raadt juist aan te kopen op een dip. Er is voldoende statistisch materiaal dat aantoont dat je moet kopen als er paniek is[5].
Het valt niet te voorspellen wat de beurs op korte termijn gaat doen en hoe lang de crisis zal duren. Wel is het zo dat de beurs vaak maanden op de zaken vooruit loopt, dus als de crisis op z’n hoogtepunt lijkt is waarschijnlijk de bodem in de markt al geweest.
De regel van het vallende mes gaat vooral op bij individuele aandelen, daarom is een gespreide portefeuille (index of actief beheerde portefeuille) zeker nu aan te raden. Nu zijn er economen die verwachten dat de daling van de bedrijfswinsten[6] nog niet volledig in de koersen zijn verwerkt. Maar ook al zouden winsten dit jaar helemaal verdampen, dan zegt dat nog niets over de komende jaren. Zo verwacht Goldman Sachs een stijging van de bedrijfswinsten in 2021 van 55%.
Veel bedrijven behouden hun bestaansrecht door de producten en diensten die ze bieden ongeacht een (grote) recessie.
Valuta
Door alle onzekerheid wint de Amerikaanse dollar aan glans. Het blijft de vluchtvaluta. De verwachting is wel dat dit zo blijft. Mocht de dollar verder aantrekken dan zijn interventies op beperkte schaal niet uit te sluiten.
Conclusie
Gebeurtenisgestuurde marktcorrecties gaan gemiddeld negen maanden door een volatiele periode en lijden gemiddeld een koersverlies van 29%.
De beleggingsalternatieven zijn beperkt. Men krijgt geen
rente, onroerend goed is niet goedkoop en niet voor iedere belegger geschikt en
grondstoffen staan extreem onder druk. Sommige grondstoffen worden zelfs onder
kostprijs geproduceerd. Daar staat tegenover dat de aandelen nu een stuk
goedkoper zijn geworden. Toegegeven dat de bedrijfswinsten navenant zijn
gedaald en de risico’s zijn toegenomen, blijven er genoeg mogelijkheden. Deze
crisis zal een aantal langetermijntrends versnellen zoals de vraag naar
digitale diensten, de sociale media en home entertainment. Ook bedrijven die
thuiswerken mogelijk maken, de contactloos-betalen firma’s zullen van de crisis profiteren. Uiteindelijk
zal het toerisme weer herstellen. Als de beperkende maatregelen zijn afgelopen
trekt men er weer massaal op uit. Het blijft moeilijk specifieke bedrijven te
selecteren, dus daarom kan men zicht het beste richten op beleggingsfondsen en
ETF’[7]s.
[1] Goldman Sachs 24 maart 2020
[2] Bruto Nationaal Product
[3] Jason Furman, hoofd van de raad voor economisch advies onder de regering Obama
[4] Jan Hatzius hoofdeconoom van investeringsbank Goldman Sachs
[5] Warren Buffet: wees hebberig als anderen in paniek zijn en panikeer als anderen hebberig zijn.
[6] Verwachtingen lopen tussen de 30% en 40% gemiddeld.
[7] exchange traded fund, onbeheerd mandje van aandelen. Indextrackers.