Wie wel eens een toeristische brochure over Kroatië heeft gezien, herkent misschien de slogan ´full of life´ oftewel ´Vol leven´. Wie met onze buurtgenoot Nataša Salaji spreekt begrijpt waarom Kroatië zich vereenzelvigt met levensvreugde. Gepassioneerd kan ze vertellen over de mooiste streken, dorpjes en weggetjes in dit prachtige land, maar ook over het eten en vooral de wijn.
De moeder van Nataša was van Oostenrijkse afkomst en haar vader een Slowaak. Door het werk van haar moeder kwam het gezin in het Franse Straatsburg terecht, waar Nataša werd geboren. Toen zij 10 jaar oud was verhuisden ze naar het voormalige Joegoslavië, het land van de oma van Nataša. Van het goede leven in Frankrijk kwamen ze terug in een land waar voedsel op de bon was en veel niet voor handen was. Net toen ze ging studeren brak de onafhankelijkheidsoorlog uit en stond het leven een paar jaar in het teken van deze oorlog, tot het moment dat Kroatië onafhankelijk was.
Toch heeft Nataša prachtige en vooral warme herinneringen aan haar moederland. Het leven werd na de oorlog snel beter. In 2013 trad Kroatië toe tot de EU en per 1 januari jongstleden werd de euro ingevoerd.
Nataša ging werken in de farmaceutische industrie en organiseerde als officemanager alle reizen, congressen en bijeenkomsten voor het bedrijf. Zo leerde ze de kneepjes van de reisindustrie en alle toeristische ins- en outs goed kennen. Op één van deze congressen leerde ze haar Nederlandse echtgenoot kennen. Ze kregen ruim 10 jaar geleden een zoontje en toen hij naar de lagere school moest, zag zij zich voor de keuze geplaatst: of in Kroatië blijven of naar Nederland gaan. Tot die tijd reisden ze heen en weer. Helaas voor Nataša was permanent wonen in Kroatië moeilijk voor het werk van haar man. Als medicus is hij terecht gekomen in de farmaceutische industrie voor het onderzoek naar en ontwikkeling van nieuwe medicijnen. Voor zijn werk was Nederland een veel betere uitgangspositie, dus kwam het jonge gezin naar Den Haag. Sinds 2017 wonen ze met veel plezier in Duinoord.
Nataša spreekt best een aardig woordje Nederlands, maar van oefenen komt het niet zo vaak. Met veel plezier vertelt ze dat wanneer ze in de winkels in de Reinkenstraat komt, mensen automatisch Engels met haar gaan praten als ze met een Kroatisch accent goedemorgen of goedemiddag zegt.
Hun zoontje gaat naar de Da Costaschool in de Hollanderstraat. Hier is Nataša één van de overblijfmoeders. Van de kinderen leert ze beter Nederlands. Soms lachen de kinderen wel eens om haar Nederlands, maar luisteren en praten zij met engelengeduld Nederlands met Nataša. Ze vindt het geweldig.
De eerste jaren in Nederland heeft Nataša vooral voor haar gezin gezorgd. Een baan vinden was niet zo makkelijk, dus besloot ze haar kennis en talenten aan te wenden voor een eigen bedrijf. Per slot van rekening zijn er in Nederland zo´n 1,7 miljoen eenmanszaken. In Nederland kun je het makkelijk proberen. Lukt het niet dan is dat geen schande. Je probeert het opnieuw of neemt een baan. In Kroatië werkt dat anders. Lukt het niet met je eigen zaak, dan wordt dat door de ondernemer en door zijn of haar omgeving als een schande of nederlaag ervaren. Nataša vindt het sowieso heerlijk dat iedereen in Nederland kan doen waar hij of zij zin in heeft. Het leven is wat dat betreft veel relaxter hier dan in Kroatië.
Waar ze wel aan moest wennen zijn de familiebanden en de manier van leven met familie en vrienden. Een soort Yin en Yang als je Nederland met Kroatië vergelijkt. In haar moederland wonen familieleden vaak bij elkaar in huis. Als het nodig is en het kan, wordt er gewoon een verdieping op het huis gezet. Anders wonen de familieleden gewoon in je straat. Al je vrienden en kennissen wonen in dezelfde wijk. Ergens op enkele tientallen kilometers verderop gaan werken is hoogst ongebruikelijk. Knus en vertrouwd bij elkaar leven. In Nederland zie je vaker dat families over het hele land verspreid zijn.
Enkele jaren geleden startte Nataša haar bedrijf ´Moj Kroatië´ (mijn Kroatië). Ze organiseert groeps- of individuele reizen naar Kroatië of geeft reisadviezen. Maar wie veel reist heeft ook belangstelling voor de lokale keuken en wijnen. Vooral dat laatste heeft haar grote belangstelling. Kroatië is al sinds de tijd van de oude Grieken een wijn producerend land. Met een bijzonder geschikt klimaat zijn er zo´n 17.000 wijnhuizen actief die wijndruiven op maar liefst 60.000 hectare grond verbouwen.
Nataša richt zich vooral op wijnen die gemaakt zijn met typisch Kroatische druivenrassen. Eén hiervan is de Malvazija druif. Deze van oorsprong Griekse druif wordt tussen de rozen en vlierbloezem geplant en wordt gebruikt voor het maken van witte wijn. Voor de rode wijn gebruikt men vaak de Plavac Mali druif. Dit is een druivensoort die voornamelijk geteeld wordt langs de Dalmatische kust van Kroatië. De naam refereert aan de kleine blauwe druiven die de wijnstokken produceren. In het Kroatisch verwijst plavac naar de kleur blauw en mali betekent klein. Deze druif groeit in de rotsachtige grond en is verwant aan de Zinfandel druif. Andere typisch Kroatische druivensoorten zijn bijvoorbeeld de Pošip en de Babiƈ.
Over de wijnen en druiven kan Nataša interessante verhalen vertellen. Zo is er een wijn die Testament Coral Babiƈ heet. De wijn wordt, als die op fles is, tot twee jaar bewaard tussen het koraal in de zee op een diepte van 20 meter. De temperatuur is hier constant 15 graden en het is er donker. Eenmaal weer op het land worden de flessen in een mooi kistje gedaan en de sporen van de zee zijn goed zichtbaar op de fles.
Enthousiast vertelt Nataša verder over de geneugten van het leven en de prachtige mogelijkheden die ‘njena’ Kroatië (haar Kroatië) de levensgenieters kan bieden. Een land vol leven.
Michael Toorop